Çoğu insanın değişik inançları vardır. Örneğin: bazıları kara kedi görmenin uğursuzluk getireceğine bazıları ayna kırmanın yedi yıl boyunca kötü şansı beraberinde getirdiğine inanır. Bazı inançlar kişinin kendisine ait olabilirken bazı inançlarsa toplumun geneline yayılmıştır. Bugün de dünyadaki son gelişmelerin ardından oldukça ses getiren Amerika’nın “Pentagon Pizza Endeksi” inancından bahsedeceğiz.

Pentagon Pizza Endeksi Nedir ve Kökenleri

İran ve İsrail arasındaki gerginliğin daha da ileri bir boyuta taşınarak İran’ın İsrail’i bombalamasının ardından tekrardan gündeme gelen bu inanç ya da teori, aslında oldukça ilgi çekicidir.[i] Şöyle ki; Pentagon çalışanları, oldukça geç saatlere kadar çalıştıkları ve genelde yemek yemek için vakit bulamadıkları için dışarıdan sipariş vermeyi tercih ediyorlar. Ancak bazen bu siparişlerin çoğunluğunu pizza siparişleri oluşturuyor ve çoğu kişiye göre pizza siparişleri her arttığında bir kriz meydana geliyor.

Kriz Dönemlerinde Pizza Siparişlerinin Artışı

Aslında bu teori ortaya yeni çıkan bir şey değil ve 1991 yılına kadar uzanıyor: İlk defa, Çöl Fırtınası Operasyonu’ndan kısa bir süre önce Pentagon’un civarındaki pizzacıların yoğun bir sipariş yağmuruna tutulmasıyla gündeme geliyor.[ii] Hatta öyle ki o dönemde, Pentagon’un olduğu bölgede 40’tan fazla Domino’s şubesinin sahibi olan Frank Meenks “Medya her zaman büyük bir şeyin ne zaman olacağını bilemez. Ancak bizim gecenin ikisinde bile sokakta olan kuryelerimiz bilebilir.” şeklinde bir açıklama yapıyor.

Pentagon Pizza Endeksi ile ilgili bir diğer olay ise 1998’de, Bill Clinton için “impeachment” denen -bir nevi görevi kötüye kullanma soruşturması- bir soruşturma başlatıldığında Beyaz Saray’a yine birçok pizza siparişi yapılmasıdır.[iii] Bu pizza siparişi olaylarının ardından ise Yugoslav Savaşları’nın bir parçası olan Amerika destekli Kosova Savaşı patlak verdi.

Bu teori sadece bu kadarla da kalmıyor ve bazen pizzanın içeriği bile dikkat konusu olabiliyor. Örneğin Meeks’e göre işler yolunda gitmediği zamanlar insanlar özellikle yağlı yiyeceklere yöneliyorlar ve pizza içeriğindeki talepler de buna göre şekilleniyor.[iv] Bu nedenle yalnızca pizza siparişlerinin sayısındaki artış değil pizzanın içerdiği malzemeler de göz önüne alınıyor. Mesela, yukarıda bahsettiğimiz gibi bir kriz ortamında etli pizza siparişlerindeki talep artarken özellikle çarşamba ve perşembe geceleri söylenen pizzalarda ekstra peynir talebinde bir artışla karşılaşıyoruz.

Tabii bu gözlemler yalnızca pizza siparişleriyle de kalmıyor. Örneğin, eğer perşembe geceleri barların yoğunluğu normale göre daha azsa bu da Amerika’da bir krizin habercisi olarak   görülebiliyor. Öyle ki bu ikisini bir ters orantı gibi adlandırmak bile mümkün olabilir. Eğer bir Amerikalıysanız ve perşembe gecesi Washington’da çok fazla pizza siparişi verilirken barlar boşsa biraz önlem almakta yarar var.

Pizza Siparişleri ve Ekonomik Davranışlar Üzerindeki Etkisi

Kaldı ki birçok Amerikalı bu duruma gerçekten büyük bir ilgi duyuyor ve buna göre bazı ekonomik davranışlarını değiştiriyor. Sosyal medyada, web sitelerinde ve daha birçok yerde Pentagon ve Washington civarındaki pizza siparişi sayısını ve barların yoğunluğunu takip eden hatta ve hatta bunları anlık olarak yayınlayan sayfalarla karşılaşmak da mümkündür. Eğer siz de oranları ve diğer şeyleri merak ediyorsanız sosyal medya üzerinden bunu takip eden sayfaları inceleyebilirsiniz çünkü gerçekten çok ilgi çekici ve merak uyandırıcı. Özellikle yatırımcılar veya paralarını değerlendirmek isteyen insanlar için bunları takip etmek ve pizza siparişlerini inceleyen hesapları düzenli olarak kontrol etmek oldukça önemli.

Pentagon Pizza Endeksi’ne göre yapılan bu hesaplamalarda eğer bir gariplik fark edilirse birçok yatırımcı paralarını piyasadan çekiyor ve daha güvenilir ve kesin yatırımlara yöneliyorlar. İlk başta düşünüldüğünde çok önemsiz gibi gelen bu pizza siparişleri bazı yatırımcılar için neredeyse hayati bir önlem taşıyor. Son yaşanan İran-İsrail olaylarında bu belli başlı sayfaların pizza siparişlerinde anormal bir artış olduğunu belirtmesinin ardından yatırımlarında düzenlemeye giden birçok yatırımcının savaş ihtimaliyle değişen borsa şartlarından çok kötü etkilenmediğini söylemek çok da yanlış olmaz.

Sonuç Olarak

Sonuç olarak bahsettiğimiz Pentagon Pizza Endeksi’nin kesin bir doğruluğa sahip olduğunu söylemek veya bunun için tamamen bir hurafe demek yanlış olur. Geçmişteki bazı önemli olaylarla paralel bir şekilde yaşanan artışlar bu teoriyi tamamen doğru kılmak için yeterli olamaz. Yalnızca bu endekse bağlı olarak da bir felaketin geleceğini söylemek de doğru olamaz çünkü pizza siparişlerindeki artışın krizler dışında birçok başka sebebi daha olabilir. Ancak yine de arada bu pizza siparişlerini takip edip yaşanabilecek herhangi bir olaya karşı tedbir almanın da bir sakıncası olmayacaktır.

[i] https://en.as.com/latest_news/what-is-the-pizza-meter-the-signal-that-spiked-on-saturday- during-irans-attack-on-israel-n/

[ii] https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1991-01-16-mn-374-story.html

[iii] https://www.washingtonpost.com/wp-srv/politics/special/clinton/stories/pizza121998.htm

[iv] https://www.forbes.com.tr/makale/pentagon-pizza-endeksi-kuresel-bir-kriz-siparislerle- tahmin-edilebilir-mi